Sytuacja Polski, wbrew pozorom, jest przeraźliwie klarowna. Mamy społeczną apatię oraz bezradność na skalę okresu klęsk, a nastroje z czasów przegranych powstań; równie pochylą w gospodarce ze stosownymi następstwami co do warunków życia oraz "bogactwa" materialnych środków działania; degenerację forum publicznego i wszelkiej polityki; załamanie się dynamiki kulturalnej, ratującej nas dotychczas w kryzysach... Wszystko jedno, czy nazwiemy to post-komunistyczną zarazą, czy też atrofią obecnego przywództwa narodowego. (Bohdan Skaradziński, Zamiast wstępu i podsumowania, fragment)