Przedkładamy Czytelnikom drugi tom publikacji poświęconej średniowiecznemu cmentarzysku w Czarnej Wielkiej, stan. 1. Jest ona rezultatem prac podjętych w celu udostępnienia środowisku naukowemu materiałów znajdujących się w zbiorach Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, a pochodzących z archeologicznych badań wykopaliskowych, przeprowadzonych w latach 1951-1978. Tom pierwszy, wydany w 2013 r., zawiera katalog źródeł, w tym ich graficzną prezentację, a także teksty poświęcone dziejom regionu, ogólnej charakterystyce stanowiska archeologicznego oraz historii przeprowadzonych na nim badań. W niniejszym prezentujemy wielopłaszczyznową analizę tych źródeł oraz wnioski dotyczące chronologii i struktury przestrzennej cmentarzyska. Przygotowanie i druk obu tomów zostały sfinansowane ze spodków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Pragniemy podziękować prof. Elżbiecie Kowalczyk-Heyman za życzliwe uwagi, które miały istotny wpływ na ostateczny obraz prezentowanej publikacji (Od Redakcji).