Czerlona

Od kilku lat zespół redaktorów niniejszej publikacji prowadzi badania terenowe rezydencji Sapiehów w Dubnie na Podlasiu1. W 2008 roku, dzięki uprzejmości kolegów z Uniwersytetu Grodzieńskiego, program badań archeologiczno-architektonicznych nad rezydencjami Sapiehów postanowiliśmy rozszerzyć na teren dzisiejszej Białorusi. Do badań sondażowych wytypowano zespół rezydencjonalny w Czerlonie obwód grodzieński. Czerlona jest małą wsią położoną w malowniczym miejscu nad prawym, północnym brzegiem wysokiej krawędzi nad doliną meandrującej tutaj rzeki Niemen, w odległości 15 km na SE od miejscowości Skidel i 4 km na N od Łunna. Założenie rezydencjonalne w Czerlonie ma swoją długą i ciekawą historię. Weszła ona na początku XVI wieku do rodziny Sapiehów jako posag Hanny Kroszyńskiej, żony Janusza Bohdanowicza. Jej właścicielami byli m. in. Fryderyk Sapieha (zm. 1650), Aleksander Paweł Sapieha (1672 - 1734) marszałek wielki litewski, Michał Antoni Sapieha (1711 - 1760), Aleksander Michał Sapieha (1730 - 1793) wojewoda połocki i hetman polny a następnie kanclerz wielki litewski żonaty z Magdaleną Agnieszką z Lubomirskich. W 1799 r. Czerlonę kupuje od Sapiehów ks. Franciszek Drucki-Lubecki (1741 - 1802). Po nim schedę dziedziczy jego syn Franciszek Ksawery (1778 - 1846), słynny minister skarbu Królestwa Polskiego żonaty z Marią Scipio del Campo, a następnie ich syn Aleksander (1827 - 1908). Kolejnym właścicielem z rodziny Druckich-Lubeckich był ich syn ożeniony z Marią Zamoyską (1868 - 1939). Ostatnimi dziedziczkami - i