Kultura XVIII wieku rozwija się dwutorowo. O jej charakterze decyduje współistnienie kultury dworskiej, kontynuującej charakterystyczne dla poprzedniego stulecia formy kulturowe i kultury mieszczańskiej zdobywającej coraz silniejszą pozycję. Stopniowo rola kulturotwórcza dworu będzie maleć, a wartość kultury mieszczańskiej będzie rosnąć, co spowoduje, że w pewnym momencie - granicę trudno dokładnie określić - ta druga pozbędzie się określenia „mieszczańska” i stanie się po prostu kulturą. To znamienne zjawisko w czasach marksistowskiej ofensywy badawczej podlegało ostrej krytyce ideologicznej, z wyraźnym wskazaniem na wyższość postępowej kultury „burżuazyjnej”. (Piotr Stasiewicz, Dwór Branickich w Białymstoku na tle kultury XVIII w., fragment)