Na drodze do prawdy Materiały VIII międzynarodowej konferencji naukowej „Droga do wzajemności” (Białowieża,15- 17 czerwca 2000r,) i „okrągłego stołu” na temat „Idea białoruskości i idea polskości na przełomie tysiącleci: do wyznaczenia pojęć” (Mińsk, 6-7 września 2000r.) Do zbiorku weszły referaty i informacje naukowców polskich i białoruskich o aktualnych problemach białorusystyki i o białorusko- polskich kontaktach. Często można się spotkać- w dyskusjach publicznych, w literaturze pięknej, a nawet w pracach naukowych- z przenoszeniem obecnych postaw myślowych do mniej lub bardziej oddalonej przeszłości. Tendencje do naukowo nieuzasadnionej nowoczesności widoczne są i wśród badaczy historii szlacheckiej Rzeczpospolitej, szczególnie w określaniu narodowości jej mieszkańców, członków ówczesnej elity. Gdy bada się wiek XIX, semantycznie niepewne pozostają pojęcia „Polak, Litwin, Białorusin”. Polak nadaje tym pojęciom, z zasady, jednoznaczny narodowościowy charakter, co wynika ze światopoglądu współczesnych Polaków. Bardziej skomplikowana jest sytuacja na Białorusi- wynika ona z niskiego poziomu nacjonalizacji społeczeństwa i stąd obecnie nie ma jednoznaczności w pojęciu „Białorusin”.