Літаратурная Беларусь, 12 (184) 2021

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

12 (184) 2021

Месца выхаду: Мінск

Дата выхаду: 2021-12

Copyright © 2021 by Літаратурная Беларусь

Кнігазбор: KAMUNIKAT — гэты сайт (электронны варыянт)

Вакол беларускай мовы з зайздроснай рэгулярнасцю разгараюцца баталіі, і тычацца яны не толькі яе сучаснага стану. Мовазнаўцы і гісторыкі і па сёння не могуць пагадзіцца наконт таго, на якую мову Скарына пераклаў Біблію, што можна лічыць уласна беларускай мовай і з якіх часоў варта адсочваць яе развіццё. Паспрабуем прыгледзецца да мовы Вялікага Княства Літоўскага, бо ўсім вядома: лепей адзін раз пабачыць, чым сто разоў пачуць. Дык як жа прыгатаваць мову ВКЛ? Старабеларуская, канцылярска-славянская, старазаходняруская, стараўкраінская, літоўска-руская, літоўска-славянская, руска-польская, старозападнорусское наречие, простая мова, język polsko-białoruski, Ruthène... Дзяржаўная мова Вялікага Княства Літоўскага цяпер мае каля 40 імёнаў. Дыскусіі аб тым, якое з іх пасуе найлепш, цягнуцца ўжо два стагоддзі і не збіраюцца спыняцца. Мова, якая мае столькі назваў, — страва для сапраўдных гурманаў. Кацёл гісторыі варыць усё, што ў яго трапляе, а вынік адчуваецца на языку. Самі ж жыхары Вялікага Княства Літоўскага называлі сваю мову «руская». Прыклад з артыкула Статута 1588 года: «а писар земский маетъ по руску словы и литеры писати», што значыць «беларускія словы кірыліцкім пісьмом». Мову ж усходняга суседа яны называлі «маскоўская»: «галасы утварывшы мовою московскою»; «подал ку акътыкованю до Як прыгатаваць мову ВКЛ книгъ кгродскихъ Пинскихъ грамоту руским москевским писмомъ… писаную».

Каталёг: Kamunikat.org

Пэрыёдыка: Літаратурная Беларусь

Глядзець/ спампаваць гэты разьдзел/ артыкул... Увесь нумар у адным файле

Зьмест

Акуліч Іван, Сын верны маці-беларусі

Апон Аляксандр, Штаны. Жахлівы выпадак у адной дзеі

Брусевіч Анатоль, Палёт Херувімаў

Быкаў Васіль, «Я быў “ідэалагічным дыверсантам”»

Дубінчына Лізавета, Бадзей Марыя, Як прыгатаваць мову ВКЛ

Жук Алесь, Такой і памятаю…

Календа Сяргей, Мяжа сусвету

Сазонаў Віктар, Трэба піса́ць Фельетон

Скібскі Яўген, Сцежкі да вершаў

Хільмановіч Уладзімір, Цалавацца больш нельга… Мініяцюра

Шалак Аксана, Новы сусвет

Якавенка Тацяна, Воды самоты

Варта пазнаёміцца:

pdf
Літаратурная Беларусь, 04 (224) 2025

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

04 (224) 2025

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 03 (223) 2025

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

03 (223) 2025

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 02 (222) 2025

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

02 (222) 2025

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 01 (221) 2025

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

01 (221) 2025

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 12 (220) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

12 (220) 2024

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 11 (219) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

11 (219) 2024

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 10 (218) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

10 (218) 2024

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 09 (217) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

09 (217) 2024

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 08 (216) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

08 (216) 2024

З цэнтра Мінска дакладна на поўнач вядзе вуліца пад назовам Даўгінаўскі тракт, якая за кальцавой дарогай плаўна пераходзіць у шашу Р58. У сваю чаргу гэтая шаша з’яўляецца мадэрнізаваным і значна шырэйшым гістарычным Даўгінаўскім трактам. Новая шаша ўвабрала ў сябе 50 км старой дарогі. А разам з кіламетрамі да яе перайшлі славутасці і, натуральна, успаміны пра чатыры стагоддзі гісторыі тракта… Тут у пачатку ХІХ стагоддзя на рацэ Вяча быў... Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 07 (215) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

07 (215) 2024

Вялізная чорная муха доўгі час атакавала аконную шыбу. Але марна. Свабода, што здавалася такой блізкай, была для яе недасяжнай марай. Бом, бом бом… У цішыні панурай хаты ўдары мухі аб шкло чуліся гучна. Яны ніяк не раздражнялі старую Аўдоццю, што ляжала на высокім ложку. Аўдося прызвычаілася да манатоннага і доўгага жыцця, у якім яе мала што магло ўжо зацікавіць. Ейная душа даўно прагнула вырвацца на свабоду прэч са спакутаванага хвароб... Болей »