Літаратурная Беларусь, 12 (184) 2021

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

12 (184) 2021

Месца выхаду: Мінск

Дата выхаду: 2021-12

Copyright © 2021 by Літаратурная Беларусь

Кнігазбор: KAMUNIKAT — гэты сайт (электронны варыянт)

Вакол беларускай мовы з зайздроснай рэгулярнасцю разгараюцца баталіі, і тычацца яны не толькі яе сучаснага стану. Мовазнаўцы і гісторыкі і па сёння не могуць пагадзіцца наконт таго, на якую мову Скарына пераклаў Біблію, што можна лічыць уласна беларускай мовай і з якіх часоў варта адсочваць яе развіццё. Паспрабуем прыгледзецца да мовы Вялікага Княства Літоўскага, бо ўсім вядома: лепей адзін раз пабачыць, чым сто разоў пачуць. Дык як жа прыгатаваць мову ВКЛ? Старабеларуская, канцылярска-славянская, старазаходняруская, стараўкраінская, літоўска-руская, літоўска-славянская, руска-польская, старозападнорусское наречие, простая мова, język polsko-białoruski, Ruthène... Дзяржаўная мова Вялікага Княства Літоўскага цяпер мае каля 40 імёнаў. Дыскусіі аб тым, якое з іх пасуе найлепш, цягнуцца ўжо два стагоддзі і не збіраюцца спыняцца. Мова, якая мае столькі назваў, — страва для сапраўдных гурманаў. Кацёл гісторыі варыць усё, што ў яго трапляе, а вынік адчуваецца на языку. Самі ж жыхары Вялікага Княства Літоўскага называлі сваю мову «руская». Прыклад з артыкула Статута 1588 года: «а писар земский маетъ по руску словы и литеры писати», што значыць «беларускія словы кірыліцкім пісьмом». Мову ж усходняга суседа яны называлі «маскоўская»: «галасы утварывшы мовою московскою»; «подал ку акътыкованю до Як прыгатаваць мову ВКЛ книгъ кгродскихъ Пинскихъ грамоту руским москевским писмомъ… писаную».

Каталёг: Kamunikat.org

Пэрыёдыка: Літаратурная Беларусь

Глядзець/ спампаваць гэты разьдзел/ артыкул... Увесь нумар у адным файле

Зьмест

Акуліч Іван, Сын верны маці-беларусі

Апон Аляксандр, Штаны. Жахлівы выпадак у адной дзеі

Брусевіч Анатоль, Палёт Херувімаў

Быкаў Васіль, «Я быў “ідэалагічным дыверсантам”»

Дубінчына Лізавета, Бадзей Марыя, Як прыгатаваць мову ВКЛ

Жук Алесь, Такой і памятаю…

Календа Сяргей, Мяжа сусвету

Сазонаў Віктар, Трэба піса́ць Фельетон

Скібскі Яўген, Сцежкі да вершаў

Хільмановіч Уладзімір, Цалавацца больш нельга… Мініяцюра

Шалак Аксана, Новы сусвет

Якавенка Тацяна, Воды самоты

Варта пазнаёміцца:

pdf
Літаратурная Беларусь, 01 (220) 2025

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

01 (220) 2025

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 12 (217) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

12 (217) 2024

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 11 (219) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

11 (219) 2024

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 10 (218) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

10 (218) 2024

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 09 (217) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

09 (217) 2024

«Літаратурная Беларусь» — культурна-асветніцкі праект, свабодная трыбуна паэтаў, празаікаў,перакладчыкаў і чытачоў Беларусі. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 08 (216) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

08 (216) 2024

З цэнтра Мінска дакладна на поўнач вядзе вуліца пад назовам Даўгінаўскі тракт, якая за кальцавой дарогай плаўна пераходзіць у шашу Р58. У сваю чаргу гэтая шаша з’яўляецца мадэрнізаваным і значна шырэйшым гістарычным Даўгінаўскім трактам. Новая шаша ўвабрала ў сябе 50 км старой дарогі. А разам з кіламетрамі да яе перайшлі славутасці і, натуральна, успаміны пра чатыры стагоддзі гісторыі тракта… Тут у пачатку ХІХ стагоддзя на рацэ Вяча быў... Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 07 (215) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

07 (215) 2024

Вялізная чорная муха доўгі час атакавала аконную шыбу. Але марна. Свабода, што здавалася такой блізкай, была для яе недасяжнай марай. Бом, бом бом… У цішыні панурай хаты ўдары мухі аб шкло чуліся гучна. Яны ніяк не раздражнялі старую Аўдоццю, што ляжала на высокім ложку. Аўдося прызвычаілася да манатоннага і доўгага жыцця, у якім яе мала што магло ўжо зацікавіць. Ейная душа даўно прагнула вырвацца на свабоду прэч са спакутаванага хвароб... Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 06 (214) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

06 (214) 2024

Стагоддзе Быкава. Гэты нумар прысвечаны 100-гадоваму юбілею Народнага пісьменніка Беларусі, творцы і грамадскага дзеяча Васіля БЫКАВА (19 чэрвеня 1924 г.—22 чэрвеня 2003 г.). Асноўную частку выдання склалі аўтарскія прамовы, гутаркі, ліставанне, прысвечаныя празаіку вершы, фотаальбом, а таксама ўспаміны і згадкі пра Васіля Уладзіміравіча, якія высвечваюць асноўныя вехі яго жыцця і творчасці, яго змагарнай працы і чалавечага подзвігу. Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 05 (213) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

05 (213) 2024

Пасля развалу сацыялістычнага лагеру маладыя незалежныя рэспублікі сталі на радасцях хутка будаваць сваю нацыянальную ідэалогію. Паколькі кожны народ на свеце хоча быць не толькі сытым, але і вечным, то само існаванне яго без нацыянальнай ідэі падаецца вельмі нелагічным і супярэчлівым. Вось і пачалі яе шукаць у былых сацыялістычных краінах усе, хто не выкарыстаў смутны і мутны час для таго, каб узбагаціцца ў бізнэсе або зрабіць кар’еру... Болей »


pdf
Літаратурная Беларусь, 04 (212) 2024

Літаратурная Беларусь

Культурна-асветніцкі праект

04 (212) 2024

У застойна-савецкі 1972 год беларус замежжа выдаў кнігу «У сьвятле гістарычных фактаў» — адказ на брашуру гісторыка-вульгарызатара Лаўрэнція Абэцэдарскага «У святле неабвержных фактаў» (1969), — дзе па-навуковаму паказаў, што «бэсэсэраўскае выданне» мае чужы шавіністычны характар і свядома абкрадвае гісторыю беларускага народа, што «за прыкладам старое расейскае гістарыяграфіі афіцыйная савецкая гістарычная навука ніяк ня можа пагадзіцц... Болей »