Parafia Ryboły

Opisując dzieje podlaskich miejscowości, zamieszkałych przez prawosławnych Białorusinów, tym razem dotarliśmy do parafii wiejskiej. Dotychczas bowiem ukazały się nasze opracowania dotyczące dwóch miejscowości typu miejskiego: Bielska Podlaskiego oraz Orli. Oba te ośrodki w wielu okresach lub epizodach swej historii są twardo umiejscowione w ogólnych dziejach Rzeczpospolitej. Wydarzenia z dziejów parafii Ryboły mają raczej wymiar lokalny, co jednocześnie obliguje do bardziej wnikliwego traktowania każdego faktu, zauważenia szczegółów. Parafia Ryboły, leżąca na kilku pograniczach: językowym, dawnym politycznym (tu stykały się ze sobą granice Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony), administracyjnym (tędy przebiegały granice ziemi, starostwa, wreszcie powiatu bielskiego), stanowiła pod wieloma względami bardzo żywotny obszar. Ludna parafia z dużymi wsiamiszeregówkami była przez wiele dziesięcioleci XVIII i XIX w. siedzibą dekanatu podlaskiego, a potem białostockiego. W Rybołach istniał wówczas folwark, czwarty w starostwie bielskim. Sąsiednie Pawły w II połowie XIX w. stały się siedzibą gminy. Przez teren parafii przebiegał ważny szlak komunikacyjny z Warszawy do Grodna, zwany traktem królewskim. Łączył on mieszkańców ze światem, ale też był przyczyną wielu nieszczęść związanych z przemarszami przeróżnych wojsk i oddziałów.