Polityka narodowościowa PRL

Перад тым, як аналізаваць палітыку Польскай Народнай Рэспублікі (ПНР) у справе нацыянальных мяншыняў, аўтар робіць агляд польскай палітычнай думкі ў папярэдні пэрыяд (1900—1944). Выснова гісторыка несуцяшальная: “Адной зь нявырашаных праблемаў ІІ Рэчы Паспалітай была справа нацыянальных мяншыняў”. Эпоху ПНР Яўген Мірановіч разглядае праз наступныя храналягічныя пэрыяды: “Польшча як этнічна аднародная дзяржава” (1944—1947); “Саветызацыя нацыянальнай палітыкі” (1948—1954); “Партыя супраць нацыянальнай дыскрымінацыі” (1955—1958); “Што мяншыні могуць зрабіць дзеля славы партыі?” (1959—1966); “Інтэграваць, наглядаць..., асыміляваць” (1967—1976). Балянс нацыянальнай палітыкі ўладаў ПНР быў некарысным як для нацыянальных мяншыняў, так і для польскай дзяржавы. Усе групы няпольскага насельніцтва панеслі страты ў выніку прымусовых перасяленьняў, эміграцыі альбо асыміляцыі. Дзяржава страціла сотні тысячаў – часта найбольш актыўных – грамадзянаў, якія сваёй працай стваралі матэрыяльныя і духоўныя каштоўнасьці. Але ў выніку так і не былі зьліквідаваныя ані нацыянальныя забабоны, ані ксэнафобія. У той жа час польскім школьнікам замест гістарычных ведаў прапаноўвалася нацыянальная міталёгія.