Potrzeba wydania pracy monograficznej o Suwałkach pojawiała się w różnych środowiskach od dawna. Dopiero samorząd trzeciej kadencji — z przewodniczącym Rady Miejskiej Andrzejem Kolenkiewiczem i prezydentem Grzegorzem Wołągiewiczem — podjął w 1999 roku inicjatywę w tym kierunku. Wykonanie tego niełatwego przedsięwzięcia przypadło suwalskiemu Wydawnictwu „Hańcza”, najbardziej chyba doświadczonemu i o największym dorobku w regionie. Wkrótce okazało się, iż wydawca musi pogodzić różne koncepcje i interesy, w tym własne, zarządu miasta i części autorów. Różnice dotyczyły terminu, kształtu edytorskiego i zawartości merytorycznej. W trakcie prac nad poszczególnymi rozdziałami tekst rozrastał się, ale jednocześnie rosła jego wartość, bowiem autorzy odkrywali nowe, ważne, często zaskakujące materiały, m.in. w archiwach zagranicznych, dzięki czemu przybywało faktów, szczegółów i ciekawostek. (Od redaktora i wydawcy, fragment)