Tom studiów Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XVI-XVIII w. jest plonem międzynarodowej sesji naukowej, która odbyła się w dniach 23-25 września 1997 roku w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Sesja lubelska kontynuowała cykl spotkań badaczy polskich, ukraińskich, białoruskich i litewskich poświęconych dziejom sztuki w Europie Środkowej i Wschodniej, podejmowanych przez różne ośrodki naukowe w Polsce. Autorzy prezentowanych w książce materiałów omawiają rozwój sztuki na rozległych ziemiach Rzeczypospolitej, bez wyraźnie zaznaczonych granic narodowościowych i politycznych. Cały teren, mimo regionalnych odmian, aż do czasu pierwszego rozbioru w 1772 roku podlegał dominującym wpływom cywilizacji zachodnioeuropejskiej, rzymskiej, przejmowanej tu za pośrednictwem Polski, cywilizacji zaszczepiającej swoje idee na żyznej glebie, zasilanej słabnącymi, ale wciąż żywymi, sokami miejscowej tradycji, sięgającej Rusi Kijowskiej, a w dalszej perspektywie - Bizancjum. Właśnie te ziemie były terenem, gdzie „Wschód spotykał Zachód” i gdzie to spotkanie, pozbawione większych konfliktów, dało piękne i dorodne owoce w dziedzinie sztuki.