Z dziejów wojskowych powstania kościuskzowskiego 1794 roku

Profesor Stanisław Herbst zajmował się dziejami wojskowymi powstania kościuszkowskiego na przestrzeni bez mała 50 lat, zmierzając do przygotowania jego syntezy. Pracę w tym kierunku zapoczątkował już jako uczeń szkoły średniej. Rozpoczął od prostych rekonstrukcji wydarzeń, a kończył syntezami podokresów i całości, opartymi na głębokich przemyśleniach. Sama rozpiętość półwieczna spowodowała, iż w dorobku Profesora znajdujemy zarówno jedne z najświetniejszych prac polskiej historiografii historyczno-wojskowej, jak i typowe juwenilia, które nie zawsze zapowiadają, do jakich wyników autor dojdzie w przyszłości. Ale właśnie te młodzieńcze prace mają ogromne znaczenie, część bowiem źródeł, z których Profesor korzystał, uległa zniszczeniu w pożodze wojennej i prace te przekształciły się w niezastąpione źródło wtórne dla innych badaczy okresu. Co więcej, przez swą niedojrzałość i proste odtwarzanie wydarzeń zawierają o wiele pełniejszy materiał niż ten, który da synteza pomijająca sprawy dla niej zbędne. (Od redakcji, fragment)