Mikoła Iljaszewicz jest chyba pierwszym badaczem złożonego problemu polityki rosyjskiej na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Analizuje on dokładnie zmiany, które władza rosyjska wprowadziła na Białorusi od razu po rozbiorach Rzeczpospolitej. Pierwsze, czym się zajęła Katarzyna II, były reformy administracyjne. Od chwili nowego podziału utworzono nowe rejony i gubernie. Wydaje się, że dla carycy była to pewnego rodzaju zabawa, jej reformy były przyjmowane jak eksperymenty w dziedzinie prawa administracyjnego. Ale najważniejszym problemem wewnętrznej polityki Rosji były sprawy religijne. Według autora książki drapieżne pomysły państwowości rosyjskiej ujawniły się mianowicie w aspekcie nietolerancji religijnej i walki z kościołem unickim. Nie mniej ważne były zmiany w gospodarce rolnej, w sprawie chłopskiej. Rzeczpospolita wyraźnie wyprzedzała Rosję w rozwoju kapitalizmu. Dlatego wraz z wprowadzeniem prawa Imperium Rosyjskiego pogorszyła się sytuacja ludności chłopskiej. W ogóle, według poglądów Mikoły Iljaszewicza, Rosja nie uczyniła nic pozytywnego dla zagarniętych ziem. Szczególnie ostro objawiło się to w systemie edukacji, którą na Białorusi reprezentowały kolegia jezuickie.