Обрусители

Powieśc Natalii Łanskoj ukazuje wydarzenia na terytorii Białorusi po powstaniu 1863-1864 roku i próbuje przedstawić politykę Imperium Rosyjskiego stosowaną w „Północnozachodnim Kraju”. Już w tytule „Obrusitieli” (rusyfikatorzy) wyczuwa się pogardę, z jaką autorka traktuje karierowiczów, którzy po to, by piąć się na coraz wyższe szczble drabiny, gotowi byli niszczyć wszelką odrębność Białorusi. Powieść po raz pierwszy została opublikowana w 1888 roku, gdy nie można było mówić o jakichkolwiek przejawach białoruskości: język białoruski i nawet nazwa Białoruś były zakazane. Natalia Łanskaja opowiada, na przykładzie zapomnianej przez Boga miejscowości na Polesiu, jak wprowadzano w życie cyrkularze i rozporządzenia z góry. Książka nie traciła niestety swojej aktualności i w XX wieku, a czasem jest aktualna i dzisiaj. Powieść Natalii Łanskoj została wydana w języku oryginału, ale przez to jest nie mniej ważna i aktualna, a możliwe, że znajdą się tłumacze, którzy współczucie autorki dla kultury białoruskiej przetłumaczą na język białoruski, który jeszcze w XIX wieku był skazany na rozpłynięcie się w „wielkoruskim morzu”. (Z.K)