Badania nad mniejszościami narodowymi, mimo ogromnych tradv etnologii, antropologii kulturowej, socjologii, psychologu i pedagogiki mi^ dzykulturowej nie są problemem zamkniętym4. Poszukiwaniu nowych ka- tegorii analizy, poszerzających możliwość rozumienia Innego, towarzysza spory dotyczące interpretacji relacji wzajemnych w perspektywie historycznej, analizy biografii osób i monografie instytucji ważnych dla relacji między większością a mniejszością, świadomością i tożsamością indywidualną i zbiorową obu grup itd. Szczególnie produktywne wydają się tu badanie konfliktów wzajemnych jako spektakularnych przejawów świadomości. Obserwowanie rozwijających się konfliktów (np. wokół żwirowiska, strażnicy w Puńsku, byłej katedry unickiej w Przemyślu itp.) z perspektywy bezstronnego negocjatora wydaje się być produktywnym podejściem, umożliwiającym interakcyjną analizę świadomości mniejszości.