Mieszkańcy regionu białostockiego szczycą się bogatymi tradycjami walk narodowowyzwoleńczych i rewolucyjnych. Brali oni aktywny udział w powstaniach w XIX wieku, w rewolucji 1905 roku, uczestniczyli w licznych strajkach, parali się działalnością rewolucyjną w okresie międzywojennym. Piękną kartę zapisali również w kronice walk narodu polskiego z okupantem hitlerowskim. Losy regionu białostockiego w pierwszych latach II wojny światowej ułożyły się inaczej niż pozostałych ziem polskich. Kilkakrotnie zmieniały się tu władze i granice administracyjne. Po przegranej wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku i kilkudniowej okupacji niemieckiej region białostocki wraz z Zachodnią Białorusią wszedł w skład ZSRR. 15 stycznia 1940 roku utworzono obwód białostocki (odpowiednik województwa), obejmujący — poza Suwalskiem, które w październiku 1939 roku zostało przyłączone do Prus Wschodnich — prawie całe terytorium byłego województwa białostockiego.