Zaludnienie państwa Litewskiego w wieku XVI

Badania nad demografią Wielkiego Księstwa Litewskiego na dobrą sprawę zaczęły się dopiero w okresie międzywojnia. Jednym z wybitniejszych znawców problemu był wówczas Profesor Henryk Łówmiański, który w kilku znakomitych pracach, jak choćby w Studiach nad początkami społeczeństwa i państwa litewskiego (t. 1-2, Wilno 1931-1932), zajął się m.in. problematyką demograficzną średniowiecznej Litwy. Autor zdawał sobie sprawę z wagi problemu. Nie wyobrażał sobie gruntowniejszych prac dotyczących gospodarki, osadnictwa, a także i dziejów politycznych bez szacunkowego choćby określenia Stanu zaludnienia kraju w danym momencie historycznym. Był jednak świadomy także i tego, że aby takie badania podjąć, badacz musi dysponować wiarygodną bazą źródłową. „Badania nad rozwojem zaludnienia — konstatował Profesor Łowmiański — są uzależnione od posiadania wyczerpujących notowań statystycznych, pozwalających na określenie liczby mieszkańców danego obszaru w pewnym momencie chronologicznym". (Przedmowa-fragment)