Publication Place: Беласток
Publication Date: 2023
Editor: Латышонак Алег, Семянчук Генадзь
Publisher: Беларускае гістарычнае таварыства
Sizes: 580 с.
ISBN: 978-83-60456-51-4
Category: History
Copyright © 2023 by by Юры Грыбоўскі, Беларускае гістарычнае таварыства
Book Collection: private library in Bialystok (hardcopy)
Supplementary Data: Памяці маіх дзядоў: Вінцука – жаўнера Першай сусветнай, Васіля – жаўнера Другой сусветнай войнаў
Дадзеная кніга распавядае пра ўдзел беларусаў у рэгулярных фармаваннях Польскага Войска ў перыяд польска-савецкай вайны, міжваенны час, у гады Другой сусветнай вайны і пасля яе заканчэння. Праца напісана на падставе крыніц з архіваў Польшчы, Беларусі, Вялікабрытаніі, Нямеччыны, Літвы, Канады і Расіі. Аўтар асвятляе адзін з найбольш трагічных і складаных перыядаў у гісторыі беларусаў і палякаў, паказвае сапраўднае баявое братэрства, замацаванае крывёй абодвух народаў. Гісторык засяродзіў увагу на такіх аспектах, як стаўленне польскіх грамадзян беларускай нацыянальнасці да выканання жаўнерскага абавязку, палітыка польскіх улад да вайскоўцаў-беларусаў, іх удзел у баявых дзеяннях. Даследуецца таксама пасляваенны лёс гэтых вайскоўцаў. Кніга прысвечана тысячам беларусаў, якія ахвярна змагаліся ў польскім мундзіры, аднак працяглы час былі адрынутымі і забытымі на бацькаўшчыне.
Нацыянальна-культурная дзейнасьць латвійскіх беларусаў падчас нямецкай акупацыі была працягам гэтай актыўнасьці з міжваеннага часу. Палітычная і міжнародная кан’юнктура, якая стварылася ў рэгіёне ў гады вайны, спрыяла актывізацыі нацыянальнай актыўнасць беларусаў у Латвіі. Дзякуючы мясцоваму беларускаму актыву ў краіне адбывалася культурна-асьветная праца, працавала школьніцтва. Канец існаваньня гэтай нацыянальна-культурнай аўтаноміі па... More »
Дзякуючы дынамічнаму эканамічнаму разьвіцьцю Латвія і Эстонія ў міжваенны час былі краінамі, якія прываблівалі да сябе тысячы іншаземных гастарбайтараў. Найбуйнейшую групу складалі польскія грамадзяне – жыхары Віленшчыны й Наваградчыны. Агулам у пэрыяд ад 1928 да 1939 г. у сельскай гаспадарцы Латвіі і Эстоніі знайшло працу каля 100 тысячаў заходнебеларускіх сялянаў. Для многіх з іх знаходжаньне на эміграцыі стала жыцьцёвым шанцам на пал... More »
У гады нямецкай акупацыі ў польскай сталіцы назіралася актывізацыя беларускай дзейнасьці. Гэта было вынікам як адпаведнай палітычнай кан'юнктуры, так і захадаў беларускіх актывістаў. Нягледзячы на нешматлікасьць мясцовай беларускай грамады Варшава ператварылася ў значны асяродак беларускага нацыянальнага жыцьця. Варшаўскія беларусы праяўлялі актыўнасьць на грамадзкай, культурна-асьветнай і рэлігійнай ніве. У гэты час у горадзе існаваў Б... More »
Міжваеннае Польскае Войска было своесаблівым адлюстраваньнем стракатага нацыянальнага складу польскай дзяржавы. Другой па колькасьці рэлігійнай групай ва ўзброеных сілах былі праваслаўныя. Большасьць прадстаўнікоў гэтага веравызнаньня складалі беларусы і ўкраінцы. На патрэбы праваслаўных вайскоўцаў яшчэ ў 1919 годзе ў Польскім Войску было створана вайсковае душпастырства праваслаўнага веравызнаньня, якое дзейнічала на працягу ўсяго пэры... More »
У гады Другой сусьветнай вайны беларусы ваявалі на розных франтох і ў войсках розных краінаў. Некаторыя з іх па волі лёсу апынуліся ў шэрагах Польскіх Узброеных Сілаў на Захадзе (ПУСЗ). Гэта былі рэгулярныя вайсковыя фармаваньні, якія падпарадкоўваліся польскаму эміграцыйнаму ўраду і змагаліся ў Паўночнай Афрыцы, Італіі, Францыі, Галяндыі і г.д. Невыпадкова на вайсковых могілках параскіданых па ўсёй Заходняй Эўропе і на Блізкім Усходзе ... More »
У гады Другой сусьветнай вайны беларусы ваявалі на розных франтох і ў войсках розных краінаў. Некаторыя з іх па волі лёсу апынуліся ў шэрагах Польскіх Узброеных Сілаў на Захадзе (ПУСЗ). Гэта былі рэгулярныя вайсковыя фармаваньні, якія падпарадкоўваліся польскаму эміграцыйнаму ўраду і змагаліся ў Паўночнай Афрыцы, Італіі, Францыі, Галяндыі і г.д. Невыпадкова на вайсковых могілках параскіданых па ўсёй Заходняй Эўропе і на Блізкім Усходзе ... More »
У гады Другой сусьветнай вайны некалькі тысячаў беларусаў знайшлі прытулак у розных краінах сьвету. Ваенная завіруха закінула некаторых нават у найбольш экзатычныя і аддаленыя куткі сьвету. Частка выгнанцаў апынулася ў Брытанскай Усходняй Афрыцы (на тэрыторыі сучаснай Кеніі, Танзаніі і Ўганды). На чужыне адбывалася грамадзкае й рэлігійнае жыцьцё, а ролю правадыроў якога выконвалі сьвятары.<br /><br /><center><iframe width="560" height="... More »
Дадзеная кніга распавядае пра малавядомую старонку беларуска-польскай гісторыі — удзел беларусаў ва ўзброеных сілах 2-й Рэчы Паспалітай, польскіх вайсковых фармаваннях пад камаіідаванпем заходніх саюзнікаў, а таксама Войску Польскім на нямецка-савецкім фронце. У кнізе асвятляецца стаўленне польскіх грамадзянаў бе-ларускай нацыянальнасці да выканання вайсковага абавязку, аналізуецца палітыка польскіх уладаў да жаўнераў-беларусаў, паказва... More »