Нарадзіўся Самуіл Плаўнік у беднай габрэйскай сям’і ў мястэчку Пасадзец (цяпер Лагойскі раён Менскай вобласьці). Бацька яго быў арандатарам, дробным гандляром, пазьней працаваў аканомам у купца-лесапрамыслоўца, любіў музыку — граў на скрыпцы. Маці шыла каптуры для жыхароў мястэчка і навакольля. Дзед Самуіла працаваў рамесьнікам-меднікам, меў уласную бібліятэку. У пісьменьніка была сястра Марыля, браты Мацьвей і Ізраіль. Нягледзячы на беднасьць, бацькі Самуіла клапаціліся, каб сын атрымаў хаця б якую-небудзь адукацыю. Спачатку ён навучаўся ў хэдэры — габрэйскай школе, потым у ешыбоце — габрэйскай духоўнай сэмінарыі. І хаця з-за жыцьцёвых абставінаў не заўсёды будучы пісьменьнік мог навучацца рэгулярна, а ешыбот і ўвогуле самавольна кінуў, не давучыўшыся да канца, ён, дзякуючы ўласнай настойлівасьці, атрымаў дастатковую адукацыю, каб пачаць працаваць хатнім настаўнікам. Ведаў іўрыт, ідыш, нямецкую, беларускую, расейскую і крыху польскую мовы. Пасьля настаўніцтва працаваў пісьмаводам-канторшчыкам у бацькі на лесараспрацоўках.