Najważniejszymi kłopotami dzisiejszej białoruskiej historiografii nie są jej problemy wewnętrzne, które zawsze występują w historiografii każdego kraju jako normalna cecha rozwoju naukowego. Głównym powodem obecnego skomplikowa­nego kryzysowego stanu białoruskiej historiografii jest trudne dziedzictwo BSRR oraz aktualna sytuacja polityczna w kraju. Podstawowym problemem białoruskiej nauki historycznej jest problem pod­miotowości białoru... More »

Księgi kancelarii monarszej Wielkiego Księstwa Litewskiego prowadzone były w sposób zbliżony do ksiąg Metryki Koronnej. Spisywany były jednak głównie w języku i alfabecie ruskim, przeważającym w praktyce kancelarii litewskiej do dru­giej połowy XVII w. (później dominować zaczął język polski). Księgi Metryki Li­tewskiej przechowywano początkowo w Trokach, następnie w Wilnie. W latach czterdziestych XVIII w. przewieziono je wraz z całym a... More »

Cieszy rosnące grono badaczy historii Białegostoku i okolic, co można zwłaszcza zauważyć czytając kolejne numery „Białostocczyzny". Skromniej przedstawia się w tej mierze lista wydanych ostatnio publikacji książkowych. Szkoda natomiast, że na ogół tylko do archiwum uczelnianego trafiają prace magisterskie poświęcone dziejom miasta nad Białą. Niestety, nie powstał wydzielony zespół badawczy, nie przystąpiono do opracowania zapowiadanej p... More »

W 1875 r. podróżujący Bugiem Zygmunt Gloger dotarł do Drohiczyna. Wrażenia z tego miasta opublikował w 1903 r. w książce Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy. Pisał w niej: Drohiczyn nie miał swojego historyka, któryby dzieje jego wyczerpał i w żywym obrazie przedstawił... i dalej Podanie miejscowe, będące zwykłą baśnią ludową, do wszystkich naszych zamków przywiązaną powiada, że góra ta usypana była rękoma ... More »

Archiwa kościelne na Litwie powstały wraz z chrztem tego kraju i założeniem bi­skupstwa wileńskiego. Od początku w Archiwum Katedry Wileńskiej gromadzono najważ­niejsze dokumenty kościelne z terenu całej diecezji. Pierwsze próby porządkowania zasobu archiwum podjął biskup Jan z książąt litewskich. W roku 1520 polecił kapitule zebranie dokumentów funduszowych, zabezpieczenie ich i zewidencjonowanie. W tym czasie po­wstał pierwszy kopiari... More »

Kamienica przy ulicy Warszawskiej 50 należy do zespołu zabytkowych obiektów dziewiętnastowiecznej architektury mieszkaniowej w Białymstoku. Pałace miejskie i reprezentacyjne kamienice skupione były w obrębie śródmieścia, usytuowane zwłaszcza przy pryncypalnych wówczas ulicach: Warszawskiej (d. Aleksandrowskiej) i Sienkiewicza (d. Nikołajewskiej). Prezentują one całą złożoność problematyki stylowej architektury polskiej tego czasu - od s... More »

Na temat Radziwiłłów linii birżańskiej pisano już dość dużo, sporo także na temat ich klienteli. W dużej mierze jest to zasługą Urszuli Augustyniak, Janusza Tazbira oraz Eweliny Kozak. Pewne informacje na ten temat znaleźć możemy w książce Czaplińskiego i Długosza oraz innych autorów. Stosunkowo duża ilość prac poświęconych Radziwiłłom wynika nie tylko z ich znaczenia w dziejach Rzeczypospolitej, ale częściowo spowodowana jest wielością... More »

Aleksander Chodkiewicz wojewoda nowogrodzki, marszałek wielki litewski, w 1498 r. sprowadził do Gródka mnichów z Ławry Pieczerskiej w Kijowie. Mnisi zaczęli budować tam klasztor. Jednak sąsiedztwo gwarnej rezydencji magnackiej kolidowało z pustelniczą regułą zakonu. Poprosili więc swego ktitora o pozwolenie osiedlenia się w bardziej spokojnym i odosobnionym miej­scu. Puścili na wodę krzyż, który zatrzymał się przy wysokiej skarpie ostro... More »

Ludwika Karolina Radzi­wiłłówna, jedyna córka Bogusła­wa Radziwiłła, koniuszego litew­skiego i Anny Marii Radziwiłłów­ny, córki Janusza Radziwiłła, wo­jewody wileńskiego, hetmana wielkiego litewskiego, nie docze­kała się pochlebnej literatury na swój temat. Epitety, jakimi była określana po swoim ślubie z Ka­rolem Filipem Wittelsbachem, księciem neuburskim, oscylowały między chytra i podstępna, samo­wolna i zdradziecka, czy femme fatale... More »

Krzyżacki opis drogi z Wizny na wschód z 1396 r. wiodącej wzdłuż rzek Narwi i Supraśli wspomina na tym terytorium tylko o lasach i łąkach, wymienia też jedynie na­zwy rzeczek: Neresna (Nereśl), Gestra (Jaskra), Succresla (Supraśl), Ploska (Płoska), Swizlocze (Świsłocz) i dodaje, że pierwsze wsie są dopiero 5 mil za Świsłoczą. Pokój, który zapanował po zwycięstwie grunwaldzkim 1410 r. zaowocował tu potężną falą osadniczą. Formowanie osad... More »