У гэтым нумары: "Скрына і ананасы" Аляксандра Надсана, "Вайна з беларускай гісторыяй" Генадзя Сагановіча, "Эканамічны нацыяналізм супраць культурнай экспансіі" Валера Булгакава, "Пачаткі беларускай сеціратуры" Алісы Бізяевай і г.д. Сярод аўтараў нумара — Лявон Юрэвіч, Аляксей Знаткевіч, Юлія Андрэева, Алесь Эроціч і інш. More »

Сто гадоў назад, на беларускай зямлі нарадзіліся два клясыкі беларускае літаратуры — Янка Купала і Якуб Колас. Нарадзіліся яны ў часе, калі народ іх таміўся ў татальнай расейскай няволі. Была гэта цёмная пара беларускае гісторыі, калі ўсё беларускае неразумна забаранялася й высьмейвалася. Народ моцна цярпеў, аднак ніколі не паддаваўся варожаму насільлю, і ніякія намаганьні ворага ня здолелі зьнявечыць ягоную, хоць часова й ператомленую,... More »

У апошнія дні красавіка гэтага году памёр у Кушлянах Ашмянскага павету, незабыўны Францішак Багушэвіч, які пакінуў сьлед у сэрцах людзей, як бескарысьлівы адвакат, які дапамагаў беднаце за добрае слова, і як беларускі народны пісьменьнік, аўтар многіх каштоўных твораў, напісаных на аснове мясцовага сялянскага жыцьця. Трынаццаць гадоў таму назад пісаў ён карэспандэнцыі зь Вільні ў часопіс «Край» пад псэўданімам «Дэмос». Выдаў некалькі то... More »

Пытаецеся, ці я ведаў Мураўёва?.. Ды яшчэ як! Ніраз прыходзілася мне сустракацца зь ім на вуліцах Вільні, а кром таго шмат разоў разам зь іншымі вітаў яго ў урачыстыя дні. Тады ў ягонай прыймовай залі ўстаўляліся ў выглядзе вялікага зыгзака дэлегацыі ад розных слаёў: насамперш ад войска, пасьля ад духавенства, далей ад дваранства — шляхты, затым ад мяшчанства на чале з старшынёй управы, ды на канцы ад сялянства. Мураўёў зьяўляўся, зьзяю... More »

Каманду над ацалелымі паўстанцамі пераняў студэнт Маскоўскага ўнівэрсытэту Кароль Ясевіч, які паходзіў таксама з Ашмяншчыны. 40 чалавек з б. аддзелу Мінэйкі пад провадам А. Снадзкага (пісар Ашмянскага грашовага кіраўніцтва) далучыліся да аддзелу Густава Чаховіча («Астоя»). Дарэчы трэба сказаць, што Ф. Багушэвіч мог быць таксама ў аддзеле Чаховіча, бо гэты аддзел быў у ваколіцах Кушлянаў. Той-жа Снадзкі, будучы ўжо у аддзеле Чаховіча, бы... More »

У далёкім сонечным Крыму, блізка берагу Чорнага мора, на краю брацкага могільніка Ялты, самотна стаіць мармуровы помнік з жалезнай агарожай. 25-га травеня 1917 г. тут знайшоў сабе вечны супачынак клясык беларускай і сусьветнай паэзіі — Максім Багдановіч. Ні прыбой марскіх хваляў, ні шум пірамідальных кіпарысаў, што абступаюць магілу, ня могуць разбудзіць перадчасна заснуўшага паэты на 26-ым годзе ягонага жыцьця, у самым росквіце паэтычн... More »

Нешта мне замінае, пакутна трывожыць, я падсьвядома імкнуся ў суладную млявасьць забыцьця, дзе нічога і — сон... Але гэтае нешта мацней за мяне, за стому, яно вырывае мяне з салодкае адсутнасьці, і я прачынаюся. Толькі дзе я? Нейкія людзі, устрывожаная гамана, далёкія і блізкія галасы. I раптам скрозь санлявую няўцямнасьць прарываецца адна фраза, якая адразу вяртае мяне да явы. (В. Быкаў. Мёртвым не баліць, фрагмэнт) More »

Najważniejszymi kłopotami dzisiejszej białoruskiej historiografii nie są jej problemy wewnętrzne, które zawsze występują w historiografii każdego kraju jako normalna cecha rozwoju naukowego. Głównym powodem obecnego skomplikowa­nego kryzysowego stanu białoruskiej historiografii jest trudne dziedzictwo BSRR oraz aktualna sytuacja polityczna w kraju. Podstawowym problemem białoruskiej nauki historycznej jest problem pod­miotowości białoru... More »

Księgi kancelarii monarszej Wielkiego Księstwa Litewskiego prowadzone były w sposób zbliżony do ksiąg Metryki Koronnej. Spisywany były jednak głównie w języku i alfabecie ruskim, przeważającym w praktyce kancelarii litewskiej do dru­giej połowy XVII w. (później dominować zaczął język polski). Księgi Metryki Li­tewskiej przechowywano początkowo w Trokach, następnie w Wilnie. W latach czterdziestych XVIII w. przewieziono je wraz z całym a... More »

Cieszy rosnące grono badaczy historii Białegostoku i okolic, co można zwłaszcza zauważyć czytając kolejne numery „Białostocczyzny". Skromniej przedstawia się w tej mierze lista wydanych ostatnio publikacji książkowych. Szkoda natomiast, że na ogół tylko do archiwum uczelnianego trafiają prace magisterskie poświęcone dziejom miasta nad Białą. Niestety, nie powstał wydzielony zespół badawczy, nie przystąpiono do opracowania zapowiadanej p... More »