Gmina Poświętne - Ojczyzna dla wielu czytelników niniejszego opracowania. Tu urodzili się, pobierali nauki w miejscowych szkołach, założyli rodziny, pracują. Inni stąd właśnie wypłynęli na głębokie wody. I mimo że wielu mieszkańców gminy rozsianych jest po świecie, to jednak prawie zawsze wracają. Wracają też mieszkańcy gminy Poświętne do swojej historii. Ale czym są te powroty? Zazwyczaj poszukiwaniem, wertowaniem informacji, które zachowały się w przekazach z pokolenia na pokolenie, wysłuchiwaniem żyjących świadków niezbyt odległych wydarzeń. (Przedmowa, fragment)