Utwory wybrane

Ci, którzy znają książkę prof. Marii Janion „Ta niesamowita słowiańszczyzna”, mają prawo skupić swoją uwagę na oznaczniku charakteryzującym w sposób raczej nieoczekiwany tę bliską naszemu sercu rzeczownikową sprawę. Zachowując w pamięci ów magiczny krąg plemienno-geograficzny, w którym obracamy się od wieków i wedle którego pomaszerujemy w naszą przyszłość, pozwolę sobie wystąpić z tezą, iż niepokojący nieco przymiotnik, o jakim mowa, najtrafniej odnosi się dziś do pewnej cechy nowodynamicznej, z pomocą której trzeba przełamać opłotki tradycyjnej białoruskości; co odkrył w swoim czasie i co uosabia sobą Sokrat Janowicz. Na rozwijającej się wertykalnie spirali historycznej Sokrat Janowicz jest Czarnorusinem. Tym, którzy pytają mnie czasem, wiedzeni zrozumiałą ciekawością, a czemuż to najsławniejszego dziś w Polsce Białorusina nazywam Czarnorusinem, odpowiadam pół-żartem, pół-serio, że Czarnorusin to Białorusin o czarnym podniebieniu. Słowem, to gniewny Białorusin, których na świecie jest niewielu, a u nas w Polsce jeszcze mniej, za to w kulturze tych naszych wspólnych spraw i rzeczy jawi się ich cała sekta z kryneckim guru na czele. (E. Kabatc, Ten niesamowity Czarnorusin, fragment)