Радно і крыж Анатоля Сыса

“Незалежнасць – гэта…” – пісаў у 1990 годзе Уладзімер Арлоў у сваім знакамітым эсэ. І для большасці слова “незалежнасць” тады стала адкрыццём, акном у вольны свет, пачаткам новай эпохі і невядомых раней магчымасцяў. Быў, праўда, чалавек, для якога той час стаў зенітам славы і, адначасова, – схілам яркага творчага палёту, які хутка перайшоў у самотныя бадзянні па нізінах бязмэтнага існавання. Прага незалежнасці выявілася татальнай залежнасцю ад жорсткіх будзённых праблемаў і наканаваных лёсам непераадольных каляінаў жыцця. Гэтым чалавекам быў паэт Анатоль Сыс. Паэзія не прафесія і нават не стан душы. Гэта – крыж і цяжар паклікання, і, каб выжыць, ты мусіш яго несці няспынна. Паэзія – гэта залежнасць, накшталт наркатычнай, і той, хто сапраўды паспытаў яе чары, рэдка можа ад іх адмовіцца, хіба толькі патрапіўшы ў якую іншую залежнасць. Паэзія – вольная пані, і ніхто не можа сілай набіцца да яе нават у каханкі (а не тое што ў мужы), пакуль яна сама не зробіць свой выбар. Але ж тады ўжо літасці не чакай… (Фрагмент)