Грамадзянская альтэрнатыва

«Нацыяналізм з’яўляецца неад’емнай рысай сучаснасці і асноўнай рухаючай сілай гістарычнага развіцця сучаснага сусвету» - гэтыя словы Эрнста Гелнера, класіка палітычнай сацыялогіі, з прадмовы да апошняй кнігі, якая выдадзена ўжо пасля смерці аўтара, выклікаюць раздражненне і неразуменне ў «стопрацэнтных» лібералаў і камуністаў, якія прывыклі мысліць глабальнымі катэгорыямі і даўно пахавалі нацыяналізм ці разлядаюць яго ў якасці маргінальнай з’явы сучаснага грамадства. Падзеі канца 80-ых - пачатку 90-ых гадоў ва Усходняй Еўропе і былым СССР прымусілі многіх ліберальных тэарэтыкаў звярнуць пільную ўвагу на нацыяналь-ную ідэю, бо менавіта яна адыграла важную ролю як у мабілізацыі масавай падтрымкі антыкамуністычнай апазіцыі, так і ў трансфармацыі дзяр-жаў гэтага рэгіёна ад таталітарызму да дэмакратыі. (У. Роўда, Нацыянальная ідэя і фарміраванне грамадзянскай супольнасці ў Беларусі, фрагмент)