Chrystianizacja Litwy

Lata 1385-1387, których sześćsetną rocznicę obchodzimy, przynoszą wydarzenia największej wagi dla historii naszej części kontynentu, w sposób szczególny dla dwóch krajów, Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego, które zawarły wtedy związek, jak się okazało, trwały i niezwykle dla obu stron znaczący. 14 sierpnia 1385 roku w miejscowości Krewo (po litewsku Kriavas) na Litwie podpisano akt, w którym wielki książę Jogaila — rychło król Polski Władysław Jagiełło —zobowiązał się w zamian za oddanie mu ręki królowej Jadwigi i tronu polskiego do przyjęcia wraz ze swymi litewskimi poddanymi — dotąd poganami — chrztu w Kościele katolickim oraz przyłączenia (tak się zwykle tłumaczy użyty w dokumencie wyraz łaciński applicare) Litwy do Polski. W początkach 1386 roku Jagiełło przybywa do stołecznego Krakowa, gdzie w dniu 15 lutego odbywa się chrzest, w trzy dni później ślub z Jadwigą i wreszcie 4 marca koronacja królewska. W 1387 r. Jagiełło udaje się na Litwę i kieruje tu osobiście wielką akcją masowego chrztu ludności ostatniego kraju pogańskiego Europy. Odtąd katolicyzm zaczyna się trwale i głęboko utrwalać w społeczeństwie litewskim, zarazem zaś związek obu państw mimo wszelkich i częstych kontrowersji na temat jego istoty wszczętych od samego właściwie początku i ciągnących się do dziś — teraz już na polu badań historycznych! — miał się okazać bardzo trwały przez dobrych kilkaset lat. (Jerzy Kłoczowski, Wprowadzenie, fragment)