Хрыстос

Гэтае даследаванне, якому я даў агульную назву «Хрыстос» (разумеючы гэтае слова не ў адным толькі евангельскім сэнсе, а згодна з яго грэцкім значэннем «прысьвечаны ў таямніцы акультных навук») было задумана мной яшчэ ў адзіноце Аляксееўскага равеліна і ў першыя гады зняволення ў Шлісельбургскім умацаванні, пасля таго як мне дазволілі даваць для чытання кнігі выключнага рэлігійнага зместу. А напісана яно было ў разгар грамадзкай буры, калі ўсё навокал як бы бурылася, нібы пры землятрусе. І абедзве гэтыя ўмовы працы наклалі на яго свой незабыўныя сьлед. Даводзілася абдумваць у розны час то тую, то, іншую дэталь і запісваць урыўкамі, то тут, то там, часта ў холадзе і голадзе, з вялікімі перапынкамі і пераездамі з аднаго месца на другое дзеля зусім іншых спраў. Часам здавалася, як быццам бы ляціш на аэраплане, які ўвесь час нечакана робіць мёртвыя петлі, і пісаць паспяваеш толькі ў тыя моманты, калі, перавярнуўшыся, ён зноў станавіцца галавой угару.