У старых дубах

Асабліва любімыя дзецьмі тыя апавяданні, у якіх гучыць тэма дзяцінства: "У старых дубах", "Дзеравеншчына", "Сірата Юрка", "На жалезнай дарозе". У сваіх апавяданнях Якуб Колас увайшоў у свет дзіцячых думак і пачуццяў, намаляваў карціны па-свойму цікавага і змястоўнага жыцця дзяцей (“У старых дубах”). Разам з тым ён не мог прайсці міма тых умоў, якія нараджалі дзіцячую бездагляднасць, беднату, пакуты і адзіноту. Празаік распрацаваў некалькі сітуацый, тыповых для жыцця дзяцей у дарэвалюцыйны час (“Дзеравеншчына”, “Сірата Юрка”). Аўтар часта прымушае чытача ўбачыць свет вачамі дзяцей, карціны жыцця падае праз іх успрыманне (“На жалезнай дарозе”).