O wschodnich problemach Polski

Nie widzimy racji w bronieniu niepodzielności kolosa rosyjskiego. Wszystkie motywy wysuwane na rzecz jednolitości Rosji są płytkie, bądź tchną rusofilizmem. „Żółte niebezpieczeństwo”, wysuwane niekiedy jako argument na rzecz wielkiej Rosji, broniącej Europy i Polski przed „żółtymi”, nie jest realne wskutek niebywałego skłócenia się narodów rasy żółtej. Ludy Indii nie toczą ze sobą nieustannych wojen na skutek porządkującego wpływu Anglii. Wojna japońsko-chińska jest wyrazem głębokiego historycznego konfliktu dwóch największych narodów Orientu. W 1895 r. Japonia toczyła zwycięską wojnę z Chinami, w 1900 r. brała udział w międzynarodowej wyprawie przeciwko bokserom, dzieląc się z państwami Europy i Rosją zdobytą na Chinach kontrybucją. W 1905 r. Japonia nieoficjalnie zwiększyła swój stan posiadania w Chinach. W 1910 r. podbijając 22-milionową Koreę, zagroziła wybitnie Chinom przez usadowienie się na lądzie. Podbijając w 1930 r. Mandżurię, Japonia w pierwszym rzędzie pomniejszyła Chiny, gdyż ponad 90% ludności Mandżurii stanowią Chińczycy. (fragment)