Dzieje Rosji

Konieczność naukowego opracowania i włączenia dziejów nowożytnych Rosji w możliwie wyczerpującym ujęciu do rezultatów badawczych historiografii polskiej — nie wymaga już obecnie żadnych wyjaśnień, przynajmniej w sensie zasadniczym. Wielowiekowe sąsiedztwo, sto lat trwająca wspólna walka przeciw caratowi, sto lat żywotna idea rewolucyjnych sojuszów polskich i rosyjskich oraz wiele innych aspektów — w dawniejszych okresach nie zawsze zresztą tylko pozytywnych — naszego procesu dziejowego, to najzupełniej wystarczające podstawy do zrozumienia, jak bardzo ważna jest dla nas znajomość historii Rosji. Można powtórzyć: są to argumenty wystarczające, lecz — wcale nie jedyne, co najmniej dwa należy jeszcze przy tym wziąć w całej rozciągłości pod uwagę. Historia Rosji w ogóle, a Rosji nowożytnego okresu w szczególności, dosłownie olśniewa bogactwem przejawów w rozwoju wszystkich dziedzin życia, mimo tysiącznych przeszkód, wynikających ze specyfiki systemu państwowego i struktury klasowej społeczeństwa, które ten rozwój ciągle hamowały. (Przedmowa do wydania drugiego, fragment)