Obalenie caratu

Dobiega końca szóste dziesięciolecie od tych pełnych historycznego patosu i wielkiego napięcia dni, tygodni i miesięcy, w których mieszczą się dzieje ostatniego okresu egzystencji caratu, obalonego przez rewolucję lutową 1917 roku. Dzisiaj nie ma potrzeby dowodzić ani przekonywać, że nie tak wielu można się doszukać w przeszłości wydarzeń, analogicznych pod względem swojego olbrzymiego znaczenia; trzeba przyznać, że rozumiano to i współcześnie, chociaż oczywiście nie powszechnie. Nikt jednak nie mógł w końcowych dniach lutego czy w pierwszych tygodniach marca, a nawet jeszcze później spodziewać się, przewidywać, domyślać, że po zepchnięciu caratu z areny dziejowej próby skierowania Rosji na inne tory rozwojowe dogodne przede wszystkim dla burżuazji — klasy, której przedtem nie dopuszczano do władzy politycznej — trwać będą nieprawdopodobnie krótko: że po lutym nastąpi w tym samym jeszcze roku październik. (fragment)