Вырваныя бачыны

Lawon Jurewicz, Wyrwane z notatnika Z historii Związku Młodzieży Białoruskiej Działacze białoruscy, którzy nawiązali współpracę z Niemcami po czerwcu 1941 roku, dzielili się na dwie, co najmniej, kategorie: jedni (mniejszość) szczerze wierzyli, że Niemcy pomogą Białorusinom w zdobyciu niepodległości; drudzy (większość) bardzo szybko przekonali się, że deklaracje niemieckie mają charakter propagandowy i dlatego chcieli jak najskuteczniej wykorzystać działalność pod okupacją dla dobra sprawy białoruskiej, kierując swoje wysiłki głównie na rozwój ruchu kulturalnego i szkolnictwa. Także różne zamiary miały obie strony przy tworzeniu Związku Młodzieży Białoruskiej (Sajuz Biełaruskaj Moładzi-SBM), którego powstanie ogłoszono w czerwcu 1943 roku. Niewątpliwie władze niemieckie zamierzały wykorzystać ZMB w przyszłości jako instrument swojej polityki, jako środek wychowania wiernych sprzymierzeńców Niemiec hitlerowskich. Jednak białoruscy działacze narodowi- a to właśnie oni bezpośrednio kierowali organizacją- rozpatrywali zadania ZMB z całkiem innych pozycji. Białoruskie kierownictwo Związku starało się traktować ZMB jako szkołę patriotyzmu i upowszechniania języka ojczystego. Na ile te dwie przeciwstawne tendencje przeplatały się w działalności ZMB, pokazują w książce zapiski, wspomnienia i korespondencja członków Związku. Publikacja ta nie daje odpowiedzi na wszystkie pytania dotyczące ZMB, jednak kilka wyrwanych kartek powraca do Księgi Historii.