Разгром нацыянальнага руху ў Беларусі

Niewiele jest publikacji, których autorzy byli bezpośrednimi obserwatorami lub uczestnikami pewnych wydarzeń. Dotyczy to w znacznym stopniu także represji stalinowskich. Wyjątkiem jest podjęta przez Symona Kandybowicza próba ukazania początku represji przeciw inteligencji białoruskiej w latach trzydziestych ubiegłego wieku. Tekst pod tytułem „Rozbicie ruchu narodowego na Białorusi” powstał specjalnie dla radia „Wyzwalennie” (Swaboda) jeszcze w latach pięćdziesiątych. Ponieważ szczęśliwie zachował się, jest ważnym dokumentem, źródłem prawdy, gdyż autor dokładnie przedstawia zdarzenia, które widział na własne oczy. Tekst uzupełniają liczne fotografie osób represjonowanych. Relacja Kandybowicza dotyczy nie tylko losów ofiar represji, ale ukazuje również walkę katów z pamięcią historyczną, pomnikami, publikacjami, literaturą. Ucierpiały nie tylko postacie Konstantego Kalinowskiego, Franciszka Skaryny, ale także teatr, religia. Jest to jednak tylko okruch w porównaniu z krzywdą wyrządzoną poszczególnym osobom i rodzinom, państwu i w skali ogólnej- ludzkości. Wraz ze zniszczeniem elity intelektualnej zniszczono i ruch odrodzenia narodowego na Białorusi – powstrzymano, a nawet cofnięto kształtowanie się i rozwój niezależności narodowej.