W Drohiczynie, Jałówce, Potoce i Różanymstoku

Książka ta stanowi drugą, środkową część cyklu poświęconego dziejom oświaty cerkiewno - parafialnej na Podlasiu na przełomie XIX i XX wieku. Ten typ szkolnictwa, adresowany do prawosławnych chłopów i prowadzony na ogół przez ludzi z tego środowiska się wywodzących, odegrał znaczącą rolę w procesie wyrywania tych ziem z cywilizacyjnej zapaści. Drohiczyn, Jałówka, Potoka i Różanystok to miejscowości, w których ulokowano szkoły kształcące wówczas kadrę pedagogiczną na potrzeby wiejskich szkół elementarnych. Cały cykl, w tym i ta praca, uświadamiając czytelnikom rolę, jaką oświata cerkiewno-parafialna odgrywała- i mogła odegrać-w procesie przemian, przede wszystkim przywraca pamięć o niej. Autorka widzi to szkolnictwo jako część wielkiego zadania postawionego przed prawosławnym duchowieństwem - walki z analfabetyzmem, edukacji religijnej, głównie jednak jako stworzoną ludności wiejskiej szansę społecznego awansu. Najważniejszą zaletą książki jest cechująca autorkę umiejętność pochylania się nad szczegółem, docenienie jego roli w kształtowaniu u czytelnika wizji przeszłości. Analizuje więc przechowywane w archiwach urzędowe dokumenty, przegląda plany zajęć i lekcyjne dzienniki, gromadzi fotografie, ale i słucha wspomnień czy odwiedza porośnięte już lasem dawne place szkolne. Pieczołowicie zbiera ocalałe okruchy i buduje z nich obraz przeszłości. Dzięki temu nie tylko dowiadujemy się, co się kiedyś działo, ale i odbieramy koloryt ówczesnych działań.