Шыпшына

На пачатку 90-х адна паважаная мною настаўніца гісторыі абурылася: "Зноў пра мову гэту! Тут кілбасы няма, а яны пра мову". Я была непрыемна ўражаная: чым беларуская мова можа перашкодзіць з'яўленню кілбасы? Нас вучылі, што матэрыяльнае вызначае духоўнае. Але сёння з вышыні свайго жыццёвага вопыту я могу з адказнасцю сцвярджаць: духоўнае і толькі духоўнае стаіць на першым месцы і вызначае матэрыяльнае. Дарэчы, і сучасная навука спакваля прыходзіць да такой высновы. Беларусь апынулася ў нейкім зрушаным духоўным асяродку. Безумоўна, пачалося гэта не сёння, а значна раней. Менавіта тады быў не выкарыстаны шанец духоўнага яднання нацыі. На той час нацыя магла з'яднацца вакол двух стрыжняў (штандараў) - гэта рэлігія і мова.