Ніва

На гэтае пытанне грамадзяне Польшчы атрымалі адказ падчас шматлікіх святкаванняў з нагоды тысячагоддзя сустрэчы ў Гнезне нямецкага імператара Атона ІІІ і князя Польшчы Баляслава Храбрага. Падчас сустрэчы прэзідэнтаў краін Сярэдняй Еўропы, якое адбылося па ініцыятыве Аляксандра Кваснеўскага ў палове красавіка, можна было пачуць, што ўжо тысячу гадоў таму Польшча была прынята ў Еўропу, прысвоіла сабе „заходнія каштоўнасці” і стала адным з неадлучных фактараў лацінскай цывілізацыі. У канцы красавіка выязную сесію ў Гнезне арганізаваў парламент. Падчас выступленняў маршалкаў Сейма і Сената, архіепіскапаў і мітрапалітаў, паслоў і сенатараў найбольш гаварылася пра тысячагадовае польска-нямецкае сяброўства і супольнасць хрысціянскай (чытай: лацінскай) Еўропы. Амаль такія ж лозунгі, заклікі, жэсты ў выкананні палітыкаў і журналістаў дэманстраваліся раней, калі гаварылася пра адвечнае польска-расійскае сяброўства. Тады падчас урачыстых пасяджэнняў і ўсялякіх з’ездаў не ўспаміналася пра Суворава, Мураўёва, Сталіна; сёння, гаворачы пра польска-нямецкія адносіны, не ўпамінаюцца ні Фрыдрых ІІ, ні Бісмарк, ні Гітлер. (Я. Мірановіч, Як пачынала інтэгравацца Еўропа?, фрагмэнт)