Białostocczyzna

Od połowy XVII w. coraz bardziej rosła w Rzeczypospolitej rola magnaterii. Szczyto­wy wzrost jej znaczenia nastąpił niewątpliwie w epoce saskiej, kiedy to magnaci mieli de­cydujący wpływ na władzę w państwie i jego politykę. Ten system rządów, określany jako oligarchia magnacka, powodował decentralizację państwa i przekształcał je w luźny zwią­zek "państw" magnackich. Taki proces nie sprzyjał, oczywiście, ogólnej kondycji politycz­nej Rzeczypospolitej, ani też jej pozycji na arenie międzynarodowej. Wytworzyła się więc sytuacja, w której tradycyjne funkcje państwa przejmowały dobra magnackie. Posiadłości, których centrum stanowiły rezydencje magnatów, stawały się mikroorganizmami państwo­wymi z typową infrastrukturą jak administracja, wojsko, system gospodarczy itd. Dobra magnackie były też ośrodkami życia umysłowego, kulturalnego i mecenatu sztuki. Sprzyjał temu na ogół wysoki poziom wykształcenia magnaterii, które zdobywała ona dzięki podró­żom i studiom zagranicznym. (N. Szczuka, Białostocka rezydencja Jana Klemensa Branickiego (1689-1771)jako jeden z ośrodków kultury muzycznej Rzeczypospolitej XVIII wieku, fragment)