Białoruś pod okupacją niemiecką

Przedmiotem niniejszej rozprawy jest sytuacja na Białorusi pod okupacją hitlerowską (1941—1944). W niektórych aspektach nie różniła się ona od sytuacji na innych okupowanych obszarach Europy. Dotyczy to zwłaszcza nazistowskiego ludobójstwa typu ideologicznego, tj. eksterminacji głównie Żydów i politycznych przeciwników hitleryzmu. W zasadzie te same cele przyświecały okupantom przy wyzyskiwaniu potencjału ludzkiego i ekonomicznego dla potrzeb gospodarki wojennej Rzeszy, chociaż formy tej eksploatacji na Białorusi często miały charakter otwartej grabieży. Jednakże pod wieloma względami zachodziły też istotne różnice. Tak więc po pierwsze, Białoruś, podobnie jak inne obszary Związku Radzieckiego, była częścią państwa, którego terytorium zajęte zostało przez wojska Trzeciej Rzeszy i jej satelitów tylko częściowo, stąd nie mogło mieć zastosowania ius debellatio z jego konsekwencjami. Jako przykład posłużyć może sytuacja dwóch obszarów — Suwalszczyzny i Okręgu Białostockiego, z których pierwszy wcielony został do Rzeszy jako terytorium całkowicie zajętej Polski, drugi zaś — jako obszar ZSRR — nie został wcielony formalnie, pomimo takiego zamiaru. Po drugie — Białoruś znalazła się pod okupacją niemiecką nie jako państwo samodzielne, lecz jako część składowa wielonarodowego państwa — ZSRR.