Księga Wielkiego Księstwa Litewskiego = Кніга Вялікага княства Літоўскага

Urodziłem się w Wilnie. Rosłem w Święcianach – sercu krainy Nalsza, gdzie niegdyś szumiał święty gaj wajdelotów. Poznałem matczyną Auksztotę i ojcowską Mińszczyznę. Mam poczucie wdzięczności i długu wobec nieba, pod którym ujrzałem świat i przeżyłem wczesną młodość. W miarę odchodzenia umacnia się we mnie nakaz służby Ojczyźnie moich przodków. Słyszę ich głosy w językach bratnich. Widzę czystą Żejmianę pod Sudatami dziadka i Niemen szeroki. Widzę siebie kilkuletniego na grodzisku prehistorycznym nad jeziorem Świr. W mroźny dzień niosę trumnę ze zmarzniętym ciałem do fary Witoldowej, gdzie 7 lutego 1422 roku biskup wileński Maciej dał ślub staremu Jagielle i siedemnastoletniej Sońce, przechrzczonej z prawosławia na katolicyzm, córce księcia Holszańskiego Andrzeja, późniejszej matce Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka. Słyszę wyraźnie dzwony Parva Novogardia. Po lewej widzę basztę zamku Mendoga – Mendolfusa Ryngoldowicza, wielkiego księdza, króla litewskiego, żmudzkiego i nowogródzkiego, koronowanego w połowie XIII wieku. Chociaż to było dawno, widzę autora Hippiki – Krzysztofa Mikołaja Dorohostajskiego, z płonącą pochodnią w ręku szturmującego zajęty przez Moskwę Witebsk. Widzę siebie, idącego przez zdziczały park Olszewa Chomińskich na Oszmiańszczyznie, wśród duchów zaginionych ksiąg. Czuję obok obecność Marka Karpia. Przed nami żmudzkie jeziora i cmentarze, których już nie ma. Na ganku parafii w Swojatyczach stryj Lucjan umiera, trafiony kulą w usta w czterdziestym pierwszym. Widzę mego Ojca w